Opracowanie radaru do zbadania marsjańskiej powierzchni, wykorzystanie fluoroforów w trójwymiarowym obrazowaniu fragmentów tkanek biologicznych czy stworzenie innowacyjnych rozwiązań w poszukiwaniu „ciemnej materii” to tematy wybranych do sfinansowania projektów w ramach MSCA-RISE, w których będą uczestniczyć Instytuty Polskiej Akademii Nauk! Pośród 823 beneficjentów z 137 krajów i 74 zwycięskich projektów w ostatnim konkursie #H2020 MSCA-RISE znalazły się trzy Instytuty PAN: Centrum Badań Kosmicznych, Instytut Chemii Organicznej oraz Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika. Projekty, w których będą brać udział, przybliżamy Państwu poniżej.
Program MSCA-RISE (Research and Innovation Staff Exchange) promuje międzynarodową współpracę poprzez dzielenie się wiedzą i pomysłami między badaczami i rynkami na całym świecie. Po pierwsze, umożliwia on wymianę pracowników zajmujących się badaniami i innowacjami, obejmującą nie tylko naukowców, ale także kadrę zarządzającą, administracyjną i techniczną, pracującą w różnych krajach i sektorach. Po drugie, służy wymianie wiedzy i pomysłów przynoszących nowe rozwiązania, produkty i usługi oraz przyczyniających się do rozwoju innowacji, zwiększenia zaawansowania poziomu europejskich badań i rozwoju kariery pracowników.
Wyniki ostatniego już konkursu MSCA-RISE # H2020 zostały ogłoszone 1 września br. Całkowity budżet to 80 milinów euro, w którego ramach ramach zostanie sfinansowanych ponad 4000 wymian kadrowych. Pełna lista zwycięskich projektów dostępna tutaj.
Projekt FlyRadar – radarowa misja na Marsa
Celem projektu FlyRadar, którego uczestnikiem jest Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CBK PAN), jest opracowanie radaru w paśmie P, przenoszonego przez drona i działającego w połączeniu z lądownikiem lub misją załogową, dzięki czemu będzie możliwe zbadanie marsjańskiej podpowierzchni. Wspomniany radar jest w stanie badać podpowierzchnię aż do kilku metrów, co czyni go doskonałą techniką zarówno do poszukiwania zasobów naturalnych, jak i badań naukowych. W ramach projektu przyrząd ma zostać zminiaturyzowany, umieszczony na dostosowanym dronie i przetestowany w zróżnicowanych warunkach terenowych, a po interpretacji pomiarów ma zostać ocenione jego potencjalne zastosowania na Marsie.
Koordynator projektu w CBK PAN, profesor Daniel Mège, podkreśla, że „projekt FlyRadar pozwoli na rozwinięcie współpracy pomiędzy czterema instytucjami naukowymi i trzema partnerami przemysłowymi z Francji, Polski, Węgier i Włoch. Partnerzy naukowi zbadają obszary na Marsie pod kątem możliwości przyszłej eksploracji z użyciem radaru, określą wymagania naukowe i przetestują radar w terenie w odpowiednio wybranych obszarach na Ziemi, podczas gdy partnerzy przemysłowi zajmą się konstrukcją radaru i przystosowaniem drona„. CBK PAN będzie uczestniczyło w większości tych zadań poprzez wymianę osobową, a w szczególności będzie odpowiedzialne za przebieg kampanii testowych w ziemskich obszarach analogicznych. Warto dodać, że projekt jest koordynowany przez włoską International School of Planetary Sciences (Pescara), a jego budżet to ponad 1 mln euro.
Projekt Micro4Nano – wykorzystanie fluoroforów w obrazowaniu 3D tkanek biologicznych
Wizualizacja procesów zachodzących w komórkach i tkankach jest kluczowa dla pogłębienia zrozumienia funkcjonowania organizmów żywych i poszukiwania nowych leków. Spośród wielu technik wizualizacji, ogromną rolę odgrywa fluorescencja. Decydują o tym jej czułość, zależność od drobnych zmian środowiska, możliwość dołączenia sond fluorescencyjnych do bio-cząsteczek oraz dostępność wielu typów mikroskopów. Projekt #Micro4Nano, w którym będzie uczestniczyć Instytut Chemii Organicznej Polskiej Akademii Nauk (IChO PAN), ma na celu opracowanie nowych sposobów trójwymiarowej wizualizacji dużych fragmentów tkanek biologicznych. „Mój zespół w przeciągu minionej dekady odkrył 12 nowych platform fluorescencyjnych. Jednak pomimo tych korzystnych cech nie zostały one do tej pory użyte w obrazowaniu fluorescencyjnym. W obrębie Micro4Nano planowane jest intensywne wykorzystanie dwóch moich fluoroforów tzn. pirolo[3,2-b]pirolu oraz dipirolonaftyrydynodionu jako sond fluorescencyjnych. Tym samym barwniki te przestaną być tylko ciekawostką akademicką i staną się użyteczne.” – mówi profesor Daniel Gryko, odpowiedzialny za realizację projektu w IChO PAN.
W ocenie Instytutu czynnikami, które przyczyniły się do sukcesu wniosku złożonego w ramach konkursu MSCA-RISE, są przede wszystkim: multidyscyplinarność projektu badawczego, położonego na styku chemii, biologii i fizyki, doświadczenie naukowców w aplikowaniu o granty europejskie oraz dobrze dobrany skład konsorcjum, w którym uczestniczą czołowi fachowcy z poszczególnych dziedzin kluczowych dla sukcesu projektu tzn. chemicy organicy, fotofizycy, biolodzy molekularni, inżynierowie specjalizujący się w mikroprzepływie itd. Należy zaznaczyć, że oprócz IChO PAN, w grancie biorą udział badacze z USA, Włoch, Chorwacji, Hiszpanii, Finlandii i Izraela oraz takie firmy jak Nanomol Technologies.
Projekt PROBES – innowacyjne rozwiązania w poszukiwaniu ciemnej materii
Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk (CAMK PAN) będzie jednym z 26 członków konsorcjum realizującego projekt #PROBES w ramach programu MSCA-RISE. Projekt dotyczy badań najbardziej fundamentalnych zagadnień współczesnej astrofizyki cząstek, w tym poszukiwania „ciemnej materii” i „ciemnej energii”. Wiemy już od dawna, że to co dotychczas zostało zaobserwowane we Wszechświecie to zaledwie kilka procent wszystkiego, taki przysłowiowy ,,wierzchołek góry lodowej”. Ażeby rzucić światło na ciągle jeszcze ukrytą, niewidzialną stronę Wszechświata, potrzebne jest wypracowanie i użycie najnowocześniejszych metod naukowych i rozwiązań technologicznych do wytworzenia nadzwyczaj czułych instrumentów do obserwacji niezwykle rzadkich i słabych sygnałów zjawisk we Wszechświecie, takich jak fale grawitacyjne, ciemna materia czy neutrina. W ramach projektu PROBES wiodące grupy badawcze z Europy, USA, Japonii i Chin będą współpracowały z firmami nad rozwojem właśnie takich innowacyjnych rozwiązań.
Profesor Leszek Roszkowski, kierownik projektu PROBES a zarazem kierownik Zakładu AstroCeNT, zauważa, że „cele projektu PROBES wpisują się znakomicie w program badawczy rozwijany w Zakładzie MAB AstroCeNT. Jestem bardzo zadowolony, że zaledwie po kilku miesiącach od jego utworzenia, zespół AstroCeNT został zaproszony do udziału w tym ambitnym projekcie, we współpracy z tak znakomitymi i renomowanymi ośrodkami jaki CERN, MIT, i wiele innych. To dla nas nie tylko wyraz zauważenia naszego potencjału, ale również szansa na wzmocnienie i dalszy rozwój współpracy z wiodącymi grupami badawczymi na świecie w tak sztandarowych dziedzinach jak astrofizyka cząstek, w tym neutrin i ciemnej materii, oraz detekcja fal grawitacyjnych”.
Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN z ogromną satysfakcją przyjęło informację o zakwalifikowaniu projektu do realizacji. „Sukces ten zawdzięczamy przede wszystkim doskonałemu zespołowi naukowców jaki udało nam się zgromadzić w Zakładzie MAB AstroCeNT. W skład zespołu wchodzą zarówno specjaliści z zakresu fizyki teoretycznej jak i świetni eksperymentatorzy oraz badacze z ogromnym doświadczeniem w dziedzinie obserwacji Wszechświata. To dzięki takiemu, multidyscyplinarnemu podejściu udaje się współcześnie prowadzić badania, które mają szansę odnieść sukces na arenie międzynarodowej.” – tak udział w projekcie MSCA-RISE komentuje profesor Rafał Moderski, zastępca dyrektora ds. naukowych CAMK PAN.
Recepta na sukces
Zarówno władze Instytutów, w których będą realizowane wyżej wspomniane projekty, jak i profesorowie odpowiedzialni za realizację grantów zgodnie wskazują, że do sukcesu ich wniosków w programie MSCA-RISE przyczyniło się duże zaangażowanie zespołu w przygotowanie projektu, jego wysoki poziom merytoryczny oraz doświadczenie w aplikowaniu o środki europejskie. Niezwykle istotne było także położenie akcentu na multidyscyplinarność członków konsorcjum, a zarazem na interdyscyplinarność, która ma stanowić ogromną wartość dodaną badań prowadzonych w ramach wspomnianych grantów.
Biuro PolSCA serdecznie gratuluje i życzy powodzenia w realizacji projektów oraz prowadzonej w jego ramach mobilności, wymianie doświadczeń i pomysłów naukowych!
Osoby do kontaktu odpowiedzialne za wdrażanie ww. projektów:
- #FlyRadar CBK PAN w Warszawie:
- prof. Daniel Mège: dmege@cbk.waw.pl (Zakład Dynamiki Układu Słonecznego i Planetologii, Wrocław)
- Anna Długosz: adlugosz@cbk.waw.pl (Zastępca dyrektora ds. projektów)
- #Micro4Nano IChO PAN w Warszawie
- prof. Daniel Gryko: dtgryko@icho.edu.pl (Dyrektor IChO PAN)
- prof. Jacek Młynarski: jacek.mlynarski@icho.edu.pl (Zastępca dyrektora ds. naukowych)
- #Probes CAMK PAN w Warszawie:
- prof. dr hab. Leszek Roszkowski: roszkowski@camk.edu.pl (Kierownik Zakładu AstroCeNT)
- prof. dr hab. Rafał Moderski: moderski@camk.edu.pl (Zastępca dyrektora ds. naukowych)
Zachęcamy do śledzenia aktywności Biura PolSCA na naszej stronie internetowej, a także na profilu FB. Jeżeli chcesz otrzymywać na bieżąco informacje od nas, zapisz się do naszego newslettera!
Opublikowano: 2020-10-09, J. Kramarczyk
Oprawa wizualna: @Freepik.com
