Najważniejszym wydarzeniem minionej jesieni było powołanie nowego składu Komisji Europejskiej, na której Przewodniczącą została wybrana Ursula von der Leyen, która z początkiem września 2019 przedstawiła swój zespół i nową strukturę Komisji na kolejną kadencję 2019 – 2024 (link). Mariya Gabriel została zaproponowana na Komisarz, w której portfolio znalazły się kwestie zarówno nauki jak i edukacji. Wielu naukowców i szereg organizacji – w tym również i PAN – sugerowały propozycję zmiany nazwy teki (link), co udało się ostatecznie osiągnąć, tj. Innowacje, Badania, Kultura, Edukacja i Młodzież (link). Po zakończeniu procesu przesłuchań Parlament Europejski zatwierdził nowych komisarzy na posiedzeniu plenarnym w dn. 27 listopada 2019 (link). Już w grudniu 2019 Komisja przedstawiła „Europejski zielony ład” – plan w oparciu, o który Europa ma się stać pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu (link).
Planowanie strategiczne
W tym samym czasie, Dyrekcja Generalna ds. Badań i Innowacji (DG RTD) kontynuowała proces przygotowywania programu ramowego Horyzont Europa, w tym przy udziale państw członkowskich w ramach formatu Shadow Strategic Configuration of the Horizon Europe Programme Committee (Shadow SPC). Podstawą konsultacji – przedłużonych o dodatkowy miesiąc, tj. do 4 października 2019 – był dokument określający Kierunki wobec pierwszego Planu strategicznego (publikowany również na stronach PolSCA). Raport KE z tego procesu – wraz z omówieniem wrześniowego wydarzenia, jakim były EU Research & Innovation Days – został opublikowany 31 października 2019 i rozpoczęto konsultacje organizacji parasolowych (link). Finalna wersja dokumentu, który stanowi podstawę do dalszych prac opublikowano z końcem grudnia 2019 (link).
Na tej bazie Biuro PolSCA będzie starało się angażować sieć instytucji PAN we współtworzenii i przygotowywanie Horyzontu Europa na kolejnych etapach tego procesu.
Jesienią 2019, trwały także konsultacje w zakresie Strategii wdrażania HEU, z których raportem można zapoznać się tutaj. Elementem tych konsultacji były warsztaty regionalne z KE – w Polsce takie spotkanie odbyło się 20 listopada w Warszawie, współorganizowane przez KPK i PAN, tj. Biuro Doskonałości Naukowej PAN. Więcej informacji tutaj.
Misje w Horyzoncie Europa
W II połowie 2019 roku rozpoczęły się intensywne prace na identyfikacją konkretnych misji w ramach 5 zidentyfikowanych obszarów. W tym celu KE powołała szereg ekspertów do Rad Misji , a wśród nich 4 osoby z Polski:
- Prof. Konrad Rydzyński – Instytut Medycyny Pracy w Łodzi; obszar misji nr 2 – Rak,
- Monika Stankiewicz – Helocome (Finlandia); obszar misji nr 3 – Zdrowe oceany, morza i wody,
- Prof. Hanna Gronkiewicz-Waltz – była Prezydent m.st. Warszawy; obszar misji nr 4 – Neutralne dla klimatu i inteligentne miasta (Przewodnicząca Rady),
- Prof. Marta Pogrzeba – Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach; obszar misji nr 5 – Stan gleby oraz żywności.
Ponadto, KE zdecydowała się powołać także dodatkowe ciała, tzw. Zgromadzenia Misji, w których gronie znalazło się 7 Polaków:
- Obszar misji nr 1 -Przystosowanie do zmian klimatu i transformacja społeczna:
- Prof. Zbigniew Kundzewicz – Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu
- Dr Piotr Mysiak – Uniwersytet Zielonogórski
- Obszar misji nr 2- Rak:
- Prof. Jacek Jassem – Gdański Uniwersytet Medyczny
- Prof. Rodryg Ramlau – Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
- Prof. Agnieszka Sobczak-Kupiec – Politechnika Krakowska
- Obszar misji nr 3 – Zdrowe oceany, morza i wody:
- Dr Klara Ramm – Veolia Energia Polska, Warszawa
- Obszar misji nr 5 – Stan gleby oraz żywności:
- Dr Anna Krzywoszyńska – The University of Sheffield
Prof. Jassem i Prof. Kundzewicz byli wspierani przez Polską Akademię Nauk i Biuro PolSCA, m.in. na etapie przygotowywania zgłoszeń oraz poprzez gromadzenie listów poparcia dla tych kandydatów. W działanie te włączone były także biura regionalne w Brukseli – odpowiednio – Województwa Pomorskiego oraz Województwa Wielkopolskiego.
Pełna lista członków Rad i Zgromadzeń znajduje się tutaj.
W ostatnim kwartale minionego roku Rady odbyły kilka spotkań i zainicjowały proces identyfikacji właściwych tematów poprzez tzw. scoping oraz foresight. W grudniu minionego roku KE poinformowała, że Rady otrzymały czas do połowy 2020, aby dokończyć ten proces, w tym przy zwiększonym zaangażowaniu społecznym, państw członkowskich oraz doradców zebranych w ramach Zgromadzeń. Informacje te prezentował Neville Reeve – szef sektora ds. Misji w jednostce A.3 DG RTD (Centrum Polityki i Programowania), podczas spotkania IGLO Open w styczniu 2020, którego organizatorem było Biuro PolSCA.
